Hoxe tamén puiden sair un ratiño ao campo. E atopeime cunha sorpresa: a lagoa da Frouxeira abríu finalmente polo mesmo sitio que o ano pasado.
Comentaba na última entrada que o trazado deseñado pola Xunta non acababa de asentarse, e que aparecían indicios de querer abrir polo sitio habitual, cousa que finalmente sucedeu. Non apreciei marcas de escavadoras no sistema dunar, así que polo visto foi outra apertura totalmente natural, como a de Xaneiro pasado. Ben, «totalmente natural»… quizá non, pois os cambios que experimentou a lagoa durante o século vinte deberon ter unha enorme influencia no seu funcionamento actual, pero desde logo si que se confirma que éste é o lugar por onde «rompe» de maneira espontánea na actualidade.
Coma sempre que abre soa, o descenso das augas foi importante, deixando ao descuberto amplas zonas de «intermareal» que permanecían asolagadas.
En vista disto, paréceme que este novo trazado que se deseñou para que a lagoa mantivese un nivel constante, non é viábel. E debémonos preguntar…..¿e agora qué? Obviamente é imposíbel retornar á fisonomía que tiña a barra dunar e o leito lacustre hai cen anos (que é a que nos gostaría a TODOS), a menos que alguén teña unha máquina do tempo. Así que eu só vexo dúas posibilidades:
1- Aceptar que a lagoa, «motu propio», vai abrir por onde ela queira pero, ollo, vai baleirar ata onde ela queira!. Se aceptamos este suposto, a apertura mecánica sería unha maneira de amortiguar a brusquedade dos cambios de nivel, facéndoos máis suaves. De non adiantar a apertura mecánicamente, o desnivel pode ser brutal, e os efectos negativos para a flora e a fauna parecen ser máximos, tal como se demostrou o ano pasado.
2- Outra opción é impedir pola forza que a lagoa rompa e baixe de nivel. Se o obxectivo é ese (un obxectivo que eu non comparto), sería necesario realizar unha intervención que impedise a apertura: diques, comportas,… e que suporía a transformación da lagoa noutro tipo de humidal moi diferente ao actual, semellante a un encoro.
Neste lugar que sae na foto anterior, o «Pozo do cura», houbo no pasado importantes verquidos de entullo que, segundo Eloi Saavedra, alteraron gravemente a dinámica da canle. Os numerosos afloramentos de pedra que aparecen entra a area e lama son unha testemuña daquela agresión medioambiental, pouco coñecida pola maioría.
A verdade é que a xestión de humidais polo home pode incrementar o seu valor ecolóxico de maneira exponencial, se se fai ben. Recordo ter lido artigos sobre a lagoa de Sariñena, en Huesca, ou El Fondó, en Alacant, que son bos exemplos disto. En ambas as dúas o home aumentou a superficie asolagada, por intereses produtivos (para rego) e convertéronse en humidais de máxima importancia para a fauna nos anos oitenta, se non estou errado. Pero claro, aquí temos como exemplo de «xestión» na lagoa de Cospeito…Así que, según que persoas estivesen detrás da xestión da Frouxeira nun hipotético «caso 2», case que me dá medo o resultado.
Bueno, a noticia era que abríu a lagoa, pero non puiden evitar facer un pequeno reconto rápido. Non levaba telescopio, así que as cifras son algo conservadoras:
– 40 Mergullóns (Tachybaptus ruficollis)
– 12 Garzas reais (Ardea cinerea)
– 25 Corvos mariños reais (Phalacrocorax carbo)
– 186 Alavancos (Anas platyrhynchos)
– 99 Cercetas (Anas crecca)
– 8 Patos culler (Anas clypeata)
– 112 Patos frisados (Anas strepera)
– 18+ Patos cristados (Aythya fuligula)
– Uns 90+ Patos chupóns (Aythya ferina)
– A famosa «Pata» cristada americana, (Aythya collaris) que leva todo o inverno con nós
– Unha Tartaraña das xunqueiras (Circus aeruginosus) femia
– Unha Águia pescadora (Pandion haliaetus)
– 190 Galiñolas negras (Fulica atra)
Vémonos.